مدتی پیش با یکی از مدیران یک هلدینگ واقعا خصوصی در حال توسعه صحبت می کردیم که اخیرا وارد فعالیت در حوزه پتروشیمی شده اند. طبق گفته آن مدیر، لیسانس و بسته مهندسی پایه تولید یک محصول شیمیایی خاص از یک شرکت اروپاییِ به نام، به قیمت حدود 10 میلیون دلار خریداری شده است. در ادامه صحبت چند سوال از آن مدیر محترم کردم که توجه ایشان را جلب کرد.
1. لیسانس شرکت اروپایی در چه سالهایی و در چه کشورهایی ثبت شده است؟ این سوال در ادامه طرح مساله نگرانی هلدینگ ایرانی از محرمانه بودن مسایل فنی تبادل شده مطرح شد و از چند جنبه قابل ملاحظه است:
الف- متاسفانه شرکت های غربی از اعتماد ایرانی ها به فناوری های اروپایی سوء استفاده کرده و در زمان ارایه تکنولوژی، ممکن است یک سیستم منسوخ ( دهها سال از ثبت اختراع و . می گذرد) را به عنوان فناوری روز عرضه می کنند. در این شرایط باید احتیاط لازم جهت خرید دانش فنی صورت گیرد.
ب- به نظر می رسد در صورت به روز بودن فناوری و همچنین وجود ریسک بالای سرقت اطلاعات و کپی سازی، شرکت توسعه دهنده دانش ، اقدام به ثبت چندین پنتت در کشورهای مختلف نماید ( خصوصا در چین، روسیه و حتی ثبت در ایران ). رصد این مساله از طریق سایتهای پتنت میسر می باشد.
ج- بررسی تعداد پتنت های ثبت شده و روند ثبت آنها در سالهای مختلف می تواند به نوعی بیانگر وضعیت فناوری مورد نظر در دنیا باشد. شناسایی رقبا و روشهای دیگر تولید ماده مورد نظر از دیگر مزایای بررسی پتنت ها می باشد. شایان ذکر است ثبت یک پتنت به منزله تجاری شدن و عرضه دانش فنی نمی باشد. طبعا موارد استخراج شده با مستدات دیگر از جمله سایت شرکتها و مراجع عمومی حوزه مورد بررسی چک می شود. به عنوان مثال مستندات موسسه تحقیقاتی استانفورد SRI در زمینه واحدهای پتروشیمیایی بسیار جالب توجه می باشد. ( بخشی از مدارک این موسسه در کتابخانه شرکت ملی پتروشیمی موجود و قابل استفاده می باشد )
د- بررسی پتنت ها، بخش کلیدی و به عبارتی فوت کوزه گری، خط تولید عرضه شده توسط شرکت ارایه دهنده تکنولوژی را نشان می دهد. در واقع ممکن است تنها بخش کوچکی از یک خط تولید واحد پتروشیمی تحت لیسانس باشد و مابقی تجهیزات نظیر سیستم های جداسازی ( تقطیری ) شامل بسته تکنولوژی نبوده و به صورت داخلی و با هزینه کمتر قابل تامین باشد.
2.سوال دومی که مطرح شد در خصوص مفاد تعهدات شرکت اروپایی در قبال لیسانس عرضه شده بود که قرار شد در جلسات تکمیلی مورد بررسی قرار گیرد. در این خصوص نیز لازم است طرف های ایرانی با شناخت کافی از وضعیت دانش فنی موضوع مذاکره، با طرف خارجی مذاکره نمایند تا روزنه های باز شده پس از برجام منجر به خرید صرف ماشین آلات دست دوم ( بعضا فرسوده ) یا حتی نو! و فناوری های منسوخ و ناموفق کشورهای غربی نشود. شکی نیست که چشم آبی ها تعلق خاطری به سرمایه های ملی این مرز و بوم نداشته و در صورت غفلت ما قطعا به منافع خود می اندیشند.
درباره این سایت